Een van de gevolgen van 17 jaar ondernemen vanuit Roemenië is dat mij steeds meer zaken in Nederland opvallen – juist vanwege het contrast met Roemenië. Ik heb het in Post Craiova al eerder gehad over de totale ontwrichting van het Nederlandse trein- en wegverkeer bij de eerste sneeuwvlokken. En over het wijdverbreide consumentisme dat in mijn ogen veel schade toebrengt aan economie en cultuur.

Verwachtingen

Maar onlangs deed ik voor de verandering een bijzonder prettige (her)ontdekking. Ik moest in Breda op het gemeentehuis wat administratieve zaken voor ons bedrijf afhandelen. Ik had me ingesteld op de stamtafel-stereotypen: ambtenaren die in achterkamertjes encyclopedische boekwerken schrijven over de criteria voor schoolmeubilair of de minimaal vereiste krommingsgraad van te importeren bananen. De werkdruk is laag, het ziekteverzuim hoog, de vakanties lang en het weekeinde begint vrijdagmiddag al om half drie.

De gemeente-ambtenaar

Tot mijn verrassing werden mijn verwachtingen snel gelogenstraft. Ik had van te voren online een afspraak ingepland en kreeg 2 uur van tevoren een vriendelijk sms’je dat me aan deze afspraak herinnerde. Vrijwel zonder wachttijd stond ik snel na aankomst aan een open balie waar een beleefde en competente juffrouw al mijn zaken in no-time afwikkelde. Het scheelde overigens weinig of de afspraak was geheel overbodig: in Nederland zijn bijna alle administratieve processen met de gemeente tegenwoordig digitaal – vanuit je luie stoel – te regelen. Jezelf verplaatsen is nauwelijks meer nodig. En áls je fysiek aanwezig moet zijn, dan is daar de luxe van het 1 loket-principe. Kunt u zich nog herinneren dat we voor iedere overheidsdienst (rijbewijs, paspoort, inschrijving, etc) naar een apart loket moesten? Meestal stond er een lange rij voor en als je eindelijk aan de beurt was, bleek dat het verkeerde loket te zijn. Dan kon je aansluiten achter in de lange rij voor het juiste loket. Het is vandaag de dag vrijwel ondenkbaar. Dat wil zeggen: in Nederland. In Roemenië verandert veel ten goede, juist ook in de bureaucratie, maar ik durf te stellen dat Nederland daarbij kan dienen als lichtend voorbeeld.

Meer sectoren

Hetzelfde geldt voor de gezondheidszorg. We zijn allemaal ontzettend bezorgd over de stijgende zorgkosten in Nederland, maar tegelijkertijd ontbreekt vergelijkingsmateriaal over hoe de gezondheidszorg in andere landen geregeld is. Ik kan u verzekeren dat de zorg voor de gemiddelde Roemeen op vrijwel ieder front ver, heel ver achterblijft bij het Nederlandse niveau. De Nederlandse diplomatie is een ander voorbeeld van een beroepsgroep die een ietwat bedaagd imago met succes heeft weten te verbeteren. Zo is de Nederlandse ambassadeur in Roemenië een buitengewoon toegankelijke en moderne professional die haarscherp de balans bewaart tussen het bevorderen van de Nederlandse handelsbelangen en het stimuleren van democratische processen in Roemenië. Als van nature combineert hij de klassiek-Nederlandse rollen van koopman en dominee.

Zien

Er zijn nog steeds landen waar ik vaak kom, ook in West-Europa, waar de overheid haar burgers als een soort noodzakelijk kwaad beschouwt. Daar zitten ambtenaren nog standaard achter gepantserd glas met een loketopening van 30 vierkante centimeter op 1,5 meter hoogte, zodat je tegelijkertijd moet bukken en omhoog moet kijken om met de ambtenaar te mogen praten. Vergeleken met die landen en zeker met Roemenië, is de Nederlandse bureaucratie een toonbeeld van klantgerichtheid. De gemiddelde ambtenaar behandelt de burger als cliënt: efficiënt, doelgericht en beleefd. Het is fijn om te kunnen klagen, maar tegelijk stel ik vast dat Nederland een van de best georganiseerde plekken op deze aarde is. Voor wie het ziet.