Mijn dochter Annemarie is 11 jaar. Ze zit hier in Craiova op de basisschool en kwam laatst huilend uit school. Was ze ziek? Had ze ruzie? Was ze gepest? Nee. Tot onze verbazing was ze verdrietig omdat ze voor wiskunde een negen had gehaald in plaats van een tien, zoals ze gewend is. Ze was diep teleurgesteld en vond dat ze ernstig had gefaald. Hoe is dat in hemelsnaam mogelijk?

Tienen
Hier in Roemenië is het voor zowel de leerlingen als voor veel ouders en leerkrachten van het grootste belang dat iedere leerling maximaal presteert. Dat zijn geen loze woorden: alle betrokkenen leveren veel, soms extreem zware inspanningen om de best denkbare resultaten neer te zetten. In uw oren klinkt het misschien ongelooflijk, net als aanvankelijk in de mijne, maar mijn dochter heeft sinds september 54 tienen en 2 negens gehaald.

Bijlessen
Natuurlijk zal hier sprake zijn van een zeker inflatie-effect, maar toch: dit zijn extreem goede prestaties en ze komen allesbehalve vanzelf tot stand. Op school wordt keihard gewerkt en Annemarie heeft net als bijna alle kinderen dure bijlessen in wiskunde, Engels en Frans. Die bijlessen worden gegeven door de eigen leerkrachten, die zo hun zeer karige inkomens aanvullen. Annemarie is dus tamelijk zwaar belast met school, huiswerk en bijlessen. Haar sommen gaan mij nu al ver boven de pet en ze loopt jaren voor op het niveau dat ik op mijn elfde had.

Twijfels
Aanvankelijk wist ik niet wat ik met deze situatie aan moest, al zag ik mijn ruimdenkende Nederlandse oordeel al klaarliggen voor direct gebruik. Kinderen moeten toch spelen, lol maken en vooral kind zijn? Er is toch niets ergers dan de manier waarop bijvoorbeeld Japanse kinderen worden klaargestoomd om keihard te presteren in een meedogenloze rat race?

Toekomst
Hoewel verbazing de overhand houdt en ik mijn reserves nog niet overboord heb gezet, neig ik inmiddels toch naar een positief oordeel over deze situatie. De kinderen die zichtbaar moeite hebben met de aanpak, krijgen extra aandacht van de klassenleraar. Er is voldoende tijd voor beweging en ontspanning, zolang je dat maar goed organiseert. Onze dochter vindt het leuk om zo veel te leren en we hebben niet het idee dat dat ten koste gaat van haar ontwikkeling in andere opzichten. Wat overblijft, is dat de Roemenen kennelijk hebben besloten dat hun kinderen per se een betere toekomst verdienen dan zijzelf. Dat ze met de maximale bagage het voortgezet onderwijs in moeten. Het zijn precies de termen die ook de Nederlandse minister van Onderwijs gebruikt. Maar de Nederlandse scholieren maken op mij, dus van een zekere afstand, de indruk dat ze met een zes al snel tevreden zijn.

Wil
Wat deze situatie mij duidelijk maakt, is – opnieuw – met hoeveel tomeloze ambitie de Roemenen dingen aanpakken. Ik heb er op deze plek al eerder over geschreven, maar ik geniet dagelijks van de energie, de betrokkenheid en de levenslust waarmee Roemenen hun wil bepalen en volgen – in hun werk, op school en privé. Ik weet niet of dit me zo opvalt omdat dit een bijzondere volksaard is, de compensatie van veertig jaar dictatuur of vanwege de enorme tegenstelling met de de Nederlandse cultuur, maar ik voel me hier ieder jaar beter thuis. Ook al blijft Roemenië me met regelmaat verrassen – net als mijn dochter.