Roemenië ontwikkelt zich in een ongekend tempo en ondergaat op allerlei terreinen ingrijpende veranderingen. Voor mij is die transformatie soms moeilijk waar te nemen omdat ik er relatief weinig afstand van heb. Dit werd me onlangs weer eens duidelijk tijdens het bezoek van enkele van onze Nederlandse medewerkers aan Craiova.

Perspectief

We ontmoetten elkaar voor een brainstorm over onze marketing- en communicatiestrategie. Een onderdeel daarvan was het opnieuw bepalen van het DNA van NetRom Software: wie zijn we en waar staan we voor? Ik raad iedere ondernemer overigens van harte aan bij tijd en wijle eens even stil te staan bij deze zaken en ze waar nodig te herdefiniëren. Het liefst in het weekeinde natuurlijk, dan sta je makkelijker even stil. Het punt is: de Nederlandse medewerkers van NetRom met wie ik al heel lang samenwerk, komen gemiddeld misschien twee keer per jaar naar Roemenië. Daardoor hebben zij een een ander perspectief dan ik.

Schokeffect

Vergelijk het met een natuurfilm waarin de honderden foto’s van een wekenlang ontkiemend zaadje in een paar seconden worden afgespeeld: het plantje schiet letterlijk uit de grond. Zo verging het ook onze medewerkers. Ze waren niet zozeer diep onder de indruk van de prachtige nieuwe aankomsthallen op het vliegveld van Boekarest, als wel van de ervaring als geheel die hen als reiziger op het vliegveld ten deel viel. Het ontwerp van die ervaring is namelijk dermate goed doordacht dat architectuur, comfort en dienstverlening elkaar versterken. Je voelt je als gewaardeerd gast van harte welkom. Zoals een van onze mensen zei: de meeste West-Europese luchthavens kunnen er een voorbeeld aan nemen.
 

Transformatie

Ik zie wel veel veranderen, maar doordat ik hier woon is mijn waarneming minder scherp. Wie lang naar een grasspriet tuurt, ziet die niet groeien. Maar ook mij valt op dat het hard gaat en dat Roemenië zich echt transformeert. De Roemeense bureaucratie was in het postcommunistische tijdperk bijvoorbeeld berucht. Het was volstrekt normaal om urenlang in de rij te staan voor piepkleine loketjes met norse en corrupte ambtenaren. Tegenwoordig kun je hier de belastingaangifte gewoon online doen, net zoals in Nederland. Vorige week kregen we bezoek van de arbeidsinspectie. De inspecteur vertelde dat ze tegenwoordig cliënten bezoeken om hen te adviseren over effectief HR-beleid. De hoeveelheid, de kwaliteit en de doelmatigheid van hun dienstverlening als consultants behoren tot de Key Performance Indicators. Associeert u dit met een Oost-Europees ambtenarenapparaat? Voorafgaand aan onze verhuizing vorig jaar moesten we een glasvezelverbinding regelen voor de nieuwe locatie. Het kostte letterlijk één telefoontje. De provider had onze aansluiting binnen twee dagen kosteloos gerealiseerd.

Comfort

Het mag duidelijk zijn: de objectief meetbare concurrentiekracht van Roemenië groeit spectaculair en het land investeert intensief in een lange reeks ongekende verbeteringen van het vestigingsklimaat. Wat daar zeker bij hoort, is de snelle groei in luxe en comfort. Wie mij in 2003 had voorspeld dat je hier ’s zomers op iedere hoek een terras vindt waar je een café macchiato of carpaccio kunt bestellen, had ik waarschijnlijk voor gek verklaard. Roemenië is in de perceptie van veel Nederlanders niet alleen ver weg, maar ook ver verwijderd van onze levensstandaard en onze waarden. Dat beeld klopt niet meer. Het land werkt keihard aan een nu nog stille, maar razendsnelle transformatie. Bent u al eens in Roemenië geweest?